اگزما چیست؟
اگزما یک اصطلاح عمومی برای گروهی از شرایط پوستی است که با التهاب و قرمزی پوست مشخص میشود. این بیماری میتواند به دلایل مختلفی ایجاد شود و در افراد با سنین و پیشینههای مختلف دیده میشود. اگزما معمولاً با خشکی، قرمزی، خارش، و گاهی ترکخوردگی و خونریزی پوست همراه است. اگزما میتواند در قسمتهای مختلف بدن ظاهر شود و میزان شدت و مدت زمان آن متفاوت است. برخی از افراد ممکن است فقط در دوران کودکی یا نوزادی دچار اگزما شوند و برخی دیگر ممکن است در طول عمر خود با آن مبارزه کنند. اگزما میتواند کیفیت زندگی افراد را تحت تأثیر قرار دهد و باعث ایجاد مشکلات روانی، اجتماعی و فیزیکی شود.
در این مقاله میخوانید ...
علائم و نشانههای اگزما | درمان اگزما چگونه است ؟
علائم و نشانههای اگزما بسته به نوع و شدت آن متفاوت است. اما برخی از علائم رایج اگزما عبارتاند از:
- قرمزی و التهاب پوست
- خشکی و ترکخوردگی پوست
- خارش شدید پوست
- پوستهپوسته شدن یا تاول پوست
- کلفت و زبر شدن پوست در نقاط مورد خارش
- تیرگی یا رنگپریدگی پوست
علائم اگزما ممکن است به صورت دورهای ظاهر شوند و با تحریککنندههای مختلفی مانند آلرژنها، مواد شیمیایی، حرارت، سرما، استرس و عفونتها تشدید یا تسکین یابند.
انواع اگزما
اگزما چندین نوع مختلف دارد که هر کدام علائم و عوامل خاص خود را دارند. برخی از انواع رایج اگزما عبارتاند از:
- اگزما آتوپیک یا درماتیت آتوپیک: شایعترین نوع اگزما است که معمولاً در کودکان رخ میدهد و ممکن است با آسم یا تب یونجه همراه باشد. این نوع اگزما با عوامل ژنتیکی، ایمنی و محیطی مرتبط است و میتواند در هر قسمتی از بدن ظاهر شود. علائم آن شامل خشکی، قرمزی، خارش، ترکخوردگی و تاول پوست است.
- درماتیت سبورئیک: نوعی اگزما است که باعث ایجاد پوستههای چرب و زرد رنگ روی پوست میشود. این نوع اگزما معمولاً در نقاطی از پوست که دارای غدد چربی هستند مانند سر، صورت، گردن، قفسه سینه و پشت ظاهر میشود. علائم آن شامل خارش، قرمزی، پوستهپوسته شدن و تاول پوست است. علت این نوع اگزما ممکن است با یک قارچ به نام مالاسزیا فورفور مرتبط باشد که بر روی پوست زندگی میکند و با تغییرات هورمونی، مصرف داروها، بیماریهای ایمنی و استرس تحریک میشود.
- درماتیت نوزادان: نوعی اگزما است که در نوزادان و کودکان زیر دو سال رخ میدهد و معمولاً با گذشت زمان بهبود مییابد. این نوع اگزما باعث ایجاد بثورات یا حبابهای کوچک و قرمز روی پوست میشود که ممکن است خشک شده و پوستهپوسته شوند. این نوع اگزما معمولاً در صورت، گونهها، پیشانی، سر و گوشها ظاهر میشود. علت این نوع اگزما مشخص نیست اما ممکن است با عوامل ژنتیکی، آلرژی، عفونتها و محیطی مرتبط باشد.
- درماتیت دستها: نوعی اگزما است که فقط در دستها ظاهر میشود و میتواند باعث ایجاد مشکلات در کار و زندگی روزمره شود. این نوع اگزما میتواند به دلیل تماس با مواد تحریککننده یا آلرژیزا یا به دلیل عوامل داخلی مانند استرس، هورمونها، عفونتها و بیماریهای ایمنی ایجاد شود. علائم آن شامل خشکی، ترکخوردگی، خارش، سوزش و تاول پوست است. این نوع اگزما ممکن است باعث ایجاد زخمها و عفونتهای پوستی شود.
- درماتیت واریکوز: نوعی اگزما است که در پاها ظاهر میشود و معمولاً با وریدهای متورم و پیچیده مرتبط است. این نوع اگزما باعث ایجاد قرمزی، خارش، تاول و پوستهپوسته شدن پوست میشود. این نوع اگزما ممکن است باعث ایجاد زخمها و خونریزیهای پوستی شود. علت این نوع اگزما ممکن است با کاهش جریان خون در پاها و افزایش فشار خون در وریدها مرتبط باشد.
- درماتیت نوروتیک: نوعی اگزما است که باعث ایجاد خارش شدید پوست میشود که باعث میشود فرد به پوست خود زخم بزند و آن را آسیب برساند. این نوع اگزما معمولاً در نقاطی از پوست که به راحتی قابل دسترس هستند مانند بازوها، پاها، سر و گردن ظاهر میشود. علائم آن شامل خارش، زخمها، تاول، پوستهپوسته شدن و عفونتهای پوستی است. علت این نوع اگزما ممکن است با عوامل روانی، ایمنی، عصبی و هورمونی مرتبط باشد.
دلایل ابتلا به اگزما
علت دقیق ابتلا به اگزما مشخص نیست اما ممکن است با چندین عامل مرتبط باشد. برخی از عوامل ممکن است باعث ایجاد اگزما شوند و برخی دیگر ممکن است شدت و مدت زمان آن را تأثیر دهند. برخی از عوامل مرتبط با اگزما عبارتاند از:
- عوامل ژنتیکی: برخی از افراد ممکن است به دلیل وجود ژنهای خاصی که با پوست و سیستم ایمنی مرتبط هستند، مستعد ابتلا به اگزما باشند. این ژنها ممکن است باعث کاهش مقاومت پوست در برابر عوامل خارجی و افزایش حساسیت در برابر آلرژنها شوند. اگزما ممکن است در خانوادهها یا بین فرزندان دوقلو انتقال یابد.
- عوامل ایمنی: برخی از افراد ممکن است به دلیل داشتن سیستم ایمنی ضعیف یا بیماریهای ایمنی مانند آسم، تب یونجه، آلرژیها، ایدز و لوپوس مستعد ابتلا به اگزما باشند. این بیماریها ممکن است باعث ایجاد التهاب و واکنشهای زائد در پوست شوند.
- عوامل محیطی: برخی از افراد ممکن است به دلیل تماس با مواد تحریککننده یا آلرژیزا مانند صابونها، شامپوها، لوازم آرایشی، مواد شوینده، فلزات، گیاهان، حشرات، گرد و غبار، حیوانات خانگی، پرزها، پوستهها و غذاهای خاص مستعد ابتلا به اگزما باشند. این مواد ممکن است باعث ایجاد واکنشهای آلرژیک و التهابی در پوست شوند. همچنین برخی از عوامل محیطی مانند دما، رطوبت، تابش نور خورشید، تهویه و آلودگی ممکن است بر وضعیت پوست تأثیر داشته باشند.
- عوامل روانی: برخی از افراد ممکن است به دلیل داشتن استرس، اضطراب، افسردگی، تنشهای روانی و اختلالات خلقی مستعد ابتلا به اگزما باشند. این عوامل ممکن است باعث ایجاد تغییرات در سطح هورمونها، سیستم ایمنی و عصبی شوند که میتواند بر پوست تأثیر منفی بگذارد. همچنین برخی از افراد ممکن است به دلیل خارش شدید پوست، به رفتارهای خودآسیبرسان مانند خراشیدن، زخم زدن و ماسیدن پوست دچار شوند که میتواند وضعیت پوست را بدتر کند.
درمان قطعی اگزما چیست؟
- داروهای موضعی: برای کاهش التهاب و خارش پوست میتوان از کرمها، لوسیونها، پمادها و ژلهای حاوی مواد ضدالتهابی مانند کورتیکواستروئیدها، کلسینورینها، آنتیهیستامینها و آنتیبیوتیکها استفاده کرد. این داروها باید طبق تجویز پزشک و به صورت منظم و مرتب روی نقاط مبتلا به اگزما مالیده شوند. این داروها ممکن است عوارض جانبی مانند خشکی، تحریک، تیرگی، نازک شدن و عفونت پوستی داشته باشند.
- داروهای خوراکی: برای کاهش واکنشهای آلرژیک و التهابی میتوان از قرصها، شربتها و تزریقهای حاوی مواد ضدالتهابی مانند کورتیکواستروئیدها، آنتیهیستامینها، آنتیلوکوترینها و آنتیبادیها استفاده کرد. این داروها باید طبق تجویز پزشک و به صورت منظم و مرتب مصرف شوند. این داروها ممکن است عوارض جانبی مانند خوابآلودگی، خشکی دهان، سردرد، تهوع، اختلالات گوارشی، افزایش وزن و اختلالات هورمونی داشته باشند.
- درمانهای فیزیکی: برای بهبود وضعیت پوست میتوان از روشهای فیزیکی مانند فوتوتراپی، لیزرتراپی، کرایوتراپی و تراپی تحریک عصبی استفاده کرد. این روشها با استفاده از انرژیهای مختلف مانند نور، حرارت، سرما و برق بر روی پوست اثر میگذارند و باعث کاهش التهاب، خارش، تاول و تحریک پوست میشوند. این روشها باید توسط پزشکان متخصص و در مراکز درمانی انجام شوند. این روشها ممکن است عوارض جانبی مانند سوختگی، تحریک، تیرگی، لکههای پوستی و افزایش خطر سرطان پوست داشته باشند.
- درمانهای سنتی: برای کاهش علائم اگزما میتوان از روشهای سنتی مانند طب سوزنی، ماساژ، یوگا، مدیتیشن، طب اسلامی، طب سنتی ایرانی و طب چینی استفاده کرد. این روشها با استفاده از تعادل بین بدن، روح و ذهن و تنظیم جریان انرژی در بدن برای بهبود وضعیت پوست کار میکنند. این روشها باید توسط متخصصان مجرب و مورد اعتماد انجام شوند. این روشها ممکن است عوارض جانبی مانند درد، خونریزی، عفونت، آسیب به اعصاب و ارگانها و تداخل با داروهای دیگر داشته باشند.
بهترین کرم برای درمان اگزما
- دارا بودن مواد مرطوبکننده مانند ژله نفتی، گلیسیرین، اوره، شیباتر، روغن زیتون و روغن بادام
- دارا بودن مواد ضدالتهابی مانند آلوئه ورا، گل گاوزبان، بابونه، زنجبیل و زردچوبه
- دارا بودن مواد ضدباکتریایی و ضدقارچی مانند عسل، سرکه سیب، آبلیمو، نعناع و گل رز
- دارا بودن مواد آرامبخش مانند لاوندر، گلاب، یاسمن و گل محمدی
- نداشتن مواد تحریککننده یا آلرژیزا مانند الکل، عطر، رنگ، مواد شیمیایی، پارابن و لانولین
- نداشتن مواد کورتیکواستروئیدی که ممکن است باعث نازک شدن و ضعیف شدن پوست شوند
- داشتن بستهبندی مناسب و قابلیت استفاده آسان
برخی از نمونههایی از کرمهای خوب برای درمان اگزما عبارتاند از:
در داروخانه آنلاین دروا میتوانید انواع کرم برای اگزما یا هر نوع پوست را جست و جو کنید و به راحتی خرید کنید
عوارض استفاده از پماد کلوبتازول برای اگزما
کلوبتازول یک پماد حاوی کورتیکواستروئید است که برای کاهش التهاب و خارش پوست در برخی از انواع اگزما استفاده میشود. این پماد باید طبق تجویز پزشک و به مدت محدود روی نقاط مبتلا به اگزما مالیده شود. این پماد ممکن است عوارض جانبی جدی و غیرقابل برگشتی برای پوست و بدن ایجاد کند. برخی از عوارض جانبی کلوبتازول عبارتاند از:
- نازک و ضعیف شدن پوست و افزایش خطر زخم، خونریزی، عفونت و سوختگی پوست
- تیرگ و رنگپریده شدن پوست و ایجاد لکهها و خطوط روی پوست
- کلفت و زبر شدن پوست و ایجاد تاول و پوستهپوسته شدن پوست
- افزایش فشار خون، قند خون، کلسترول و وزن بدن
- کاهش عملکرد کلیهها، کبد و تیروئید
- اختلال در تعادل هورمونها و ایجاد مشکلات در رشد، تولیدمثل و خلق و خو
- افزایش خطر ابتلا به بیماریهای ایمنی، استئوپروز، دیابت، چاقی و سرطان
پیشگیری از اگزما
اگزما یک بیماری مزمن و عودکننده است که کاملاً قابل پیشگیری نیست. اما با رعایت برخی از نکات و اقدامات میتوان از بروز یا تشدید آن جلوگیری کرد. برخی از راههای پیشگیری از اگزما عبارتاند از:
- مراقبت از پوست
- کنترل آلرژیها
- کاهش استرس
- مصرف مواد سالم
نتیجهگیری
اگزما یک بیماری پوستی مزمن و عودکننده است که باعث ایجاد التهاب، قرمزی، خشکی و خارش پوست میشود. این بیماری چندین نوع مختلف دارد که هر کدام علائم و عوامل خاص خود را دارند. علت دقیق ابتلا به اگزما مشخص نیست اما ممکن است با عوامل ژنتیکی، ایمنی، محیطی و روانی مرتبط باشد. اگزما درمان قطعی و کاملی ندارد اما با رعایت برخی از نکات و استفاده از روشهای درمانی مختلف میتوان شدت و مدت زمان علائم آن را کاهش داد و کیفیت زندگی را بهبود بخشید. برای پیشگیری از اگزما باید از مراقبت از پوست، کنترل آلرژیها، کاهش استرس و مصرف مواد سالم اقدام کرد. اگزما یک بیماری شایع و مهم است که نیاز به توجه و مداخله پزشکی و درمانی دارد.